«Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր, Հյուսիսային դպրոց
1․ Պատկերներից յուրաքանչյուրի նշված մասն արտահայտի՛ր թվերով։
19
13
16
2. Հաշվի՛ր օգտվելով բազմապատկման զուգորդական հատկությունից։
7x60x5=2100
172x2x5=1720
3. Հաշվի՛ր օգտվելով գումարման զուգորդական հատկությունից։
700+630+70=1400
415+392+8=815
4. Համեմատի՛ր։
112> 116
7123 < 9123
1718=1718
5․ Գտի՛ր թվի նշված մասը
35-ի 17 մասը 35:7×1=5
426-ի 16 մասը =426:6*1=71
6. Գտի՛ր այն թիվը, որի․
17 մասը 14 է 7*14:1=98
16 մասը 20 է 6*22:1=132
19 մասը 22 է 9*22:1=198
7․ Արտահայտի՛ր նշված միավորներով։
15սմ=2000 մմ
150կգ=2000 գ
8. 12 միանման մետաղադրամներից մեկը կեղծ է։ Լծակավոր կշեռքի ամնաքիչը քանի՞ կշռումով կարող ենք գտնել կեղծ մետաղադրամը։ Հայտնի է, որ կեղծ մետաղադրամը թեթև է մնացածներից։12:6=2
Սիրելի սովորող ներկայացրու քո սիրելի թեման ռադիոնյութի, տեսանյութի տեսքով
Մասնակցել եմ ամենամսյա մաթեմատիկական ֆլեշմոբերին։ Այո-ոչ
Մասնակցության դեպքում նշել, թե մեծամասամբ ո՞ր մակարդակի ֆլեշմոբին եք մասնակցում։ Ֆիսկուլտուրա
Մաս 1
Մեր շրջապատում կան շատ բույսեր: Տարբեր բույսեր՝ խոտեր, թփեր և ծառեր, աճում են անտառներում ու մարգագետիններում, այգիներում ու պուրակներում, փողոցների եզրերին, դպրոցամերձ և տնամերձ հողամասերում և այլուր: Դասարաններում և սենյակներում բույսերն աճեցվում են համապատասխան տարաներում, այստեղ բույսերը խնամքի առարկա են: Ի՞նչ է բնորոշ բույսերին:
Բույսը հիմնականում աճում է հողում: Նրա մարմնի մի մասը գտնվում է հողում՝ կազմելով ստորգետնյա հատվածը: Մյուսը` տեսանելի հատվածն է, որը գտնվում է հողից դուրս, կազմում վերգետնյա հատվածը: Բույսն ունի իր կառուցվածքը: Սովորաբար տարբերում են նրա արմատը, ցողունը և տերևը: Դրանք միասին կազմավորում են բույսի մարմինը: Արմատը սովորաբար կազմում է բույսի ստորգետնյա մասը: Արմատները լինում են շատ բարակ և հաստացված, կարճ և երկար: Ցողունն արմատին է միացնում տերևները:
Ես շատ ուշ հասկացա, թե նա որտեղից էր եկել: Փոքրիկ իշխանն անընդհատ հարցեր էր տալիս, իսկ իմ հարցերը կարծես չէր լսում: Ինձ համար ամեն ինչ հետզհետե պարզ դարձավ պատահական և հենց այնպես ասված նրա խոսքերից: Այսպես, երբ փոքրիկ իշխանն առաջին անգամ (տեսնել) իմ ինքնաթիռը, հարցրեց ինձ.
— Սա ի՞նչ առարկա է:
— Սա առարկա չէ: Սա թռչում է: Սա ինքնաթիռ է: Իմ ինքնաթիռը:
Եվ ես հպարտ-հպարտ հասկացրի նրան, որ թռչել գիտեմ:
— Ո՞նց թե,- բացականչեց նա,- դու երկնքի՞ց ես իջել:
— Այո՛,- համեստորեն պատասխանեցի ես:
— Ի՜նչ ես ասում, շատ հետաքրքիր է…
Եվ փոքրիկ իշխանն այնքա՜ն գեղեցիկ, այնքան զրնգուն ծիծաղեց, որ տրամադրությունս լրիվ փչացավ: Ես չեմ սիրում երբ իմ ձախորդություններին անլուրջ են վերաբերվում: Հետո նա ավելացրեց.
— Ուրեմն դու էլ ես երկնքից իջել: Իսկ ո՞ր մոլորակից ես եկել:
Ինձ թվաց, թե ես կռահեցի նրա խորհրդավոր հայտնության գաղտնիքը և, առանց այլևայլության, հարցրի.
— Ուրեմն դու այլ մոլորակի՞ց ես եկել:
Բայց նա չպատասխանեց: Նա գլուխը մեղմորեն օրորում էր՝ հայացքը չկտրելով իմ ինքնաթիռից.
— Հնարավոր չէ. դու սրանով չէիր կարող շատ հեռվից գալ…
Նա (ընկնել) երազանքների գիրկը, և դա երկար տևեց: Այնուհետև, գրպանից հանելով իմ նկարած գառնուկը, սկսեց խորասուզված հիանալ իր գանձով:
Չեք կարող պատկերացնել, թե որքան ինձ հետաքրքրեց «այլ մոլորակների» մասին նրա կիսախոստովանությունը: Եվ ես փորձեցի որքան հնարավոր է շատ բան իմանալ:
— Որտեղի՞ց ես եկել, սիրելի՛ մանչուկ: Որտե՞ղ է քո տունը: Ո՞ւր ես ուզում տանել իմ գառնուկին: Երկար ու լուռ մտորելուց հետո նա պատասխանեց.
— Լավ արեցիր, որ ինձ արկղ տվիր. գիշերներն իմ գառնուկը հենց նրա մեջ էլ կքնի:
— Դե իհարկե՛: Եվ եթե դեմ չես, քեզ կտամ նաև մի պարան, որպեսզի ցերեկվա ժամերին նրան (կապել): Ցից էլ կտամ:
— Նրան կապե՞մ… Դու էլ հո չասի՜ր:
— Ախր, եթե չկապես, գառնուկը կարող է գնալ՝ ուր խելքին փչի, ու մի տեղ կկորչի…
Եվ իմ բարեկամը նորից զրնգուն ծիծաղեց.
— Բայց ո՞ւր կարող է գնալ:
— Ուր խելքին փչի: Կգնա ուղիղ, մինչև…
Փոքրիկ իշխանը լուրջ տեսքով ընդհատեց ինձ.
— Ոչինչ, թող գնա, իմ տունը շա՜տ փոքր է:
Նա կարծես մի քիչ (տխրել), հետո շարունակեց.
— Եթե անընդհատ ուղիղ գնաս, շատ հեռու չես գնա…
____________դարձավ ___________________
_____գաղտնիքը__________________________
_________ խորհրդավոր______________________
ա/ չընդհատվող
բ/ ընդհանուր
գ/ընդհանրապես
դ/ հատ-հատ
_________գեղեցիկ – տտեղ___________________
__________երկար – կարճ__________________
__________ուղիղ – թեք__________________
ա/ հարց – հարցեր
բ/ նկար – նկարներ
գ/ գառ – գառներ
դ/ մոլորակ – մոլորակներ
__________տեանել__________ ___________տեսավ____________
_______ընկնել_____________ __________ընկավ_____________
________կապել____________ ___________կապես______________
_________տխրել___________ _____________տխրեց____________
9. Ինչո՞ւ հեղինակի տրամադրությունը փչացավ.
ա/ ինքնաթիռը գեղեցիկ չէր նկարել
բ/նա չէր սիրում, որ իր ձախորդություններին անլուրջ էին վերաբերվում
գ/ փոքրիկ իշխանը իր նկարած ինքնաթիռը չէր հավանել
դ/փոքրիկ իշխանը չհրավիրեց իր մոլորակ
10. Փոքրիկ իշխանը ի՞նչ հարցրեց, երբ առաջին անգամ տեսավ ինքնաթիռը.
Սա ինչ առառկա է:
11. Հեղինակի կարծիքով ̀ ո՞ւր կարող էր գնալ գառնուկը.
12. Բացատրի՛ր «Ուղիղ գնաս, շատ հեռու չես գնա» միտքը:
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
Летели белые хлопья.
С гор бегут ручьи.
Под елью в траве уснул ёж.
Осеню улеьтаюут птицы.
скора польёт дождик.
Тана и Маша лучье друзья.
листья пожелтели
Դասարանական առաջադրանքներ
1․ Հաշվի՛ր օգտվելով բազմապատկման զուգորդական հատկությունից։
7x60x5=2100
172x2x5=1720
6x5x6x5x6x5=27000
2x4x3x2+6x7x5x2=468
2. Վերականգնի՛ր հավասարությունները
2կմ=800մ +1կմ200մ
8կմ=3կմ100մ + 4կմ900մ
6կմ= 5կմ997մ50ս + 2մ50սմ
12սմ =1սմ4մմ+ 10սմ6մմ
14դմ= 3դմ3սմ +10դմ7սմ
3․ Համեմատի՛ր
12տ40կգ < 12տ4ց
11ց65կգ > 1տ70կգ
4․ Դպրոցում սովորում է 450 աշակերտ։ Աղջիկները 12-ով քիչ են տղաներից։ Քանի՞ տղա է սովորում այդ դպրոցում։
450-12=438, 438:2=219, 219+12=231
Պատ․231,219
5․ 2 պարկերից առաջինում կար 27կգ ալյուր։ Երբ վաճառողը այդ պարկից 5 կգ վաճառեց և 3 կգ լցրեց երկրորդի մեջ, ապա պարկերում ալյուրի քանակները հավասարվեցին։ Որքա՞ն ալյուր կար երկրորդ պարկում։
27-5=22, 22-3=19, 19-3=16
Պատ․16
6․ Գտի՛ր այն թվերը, որոնց տարբերութունը 451 է, իսկ գումարը՝ 1451։
1451-451=1000 1000:2=500, 500+451=951
Պատ․951
Տնային առաջադրանքներ
1․ Հաշվի՛ր օգտվելով բազմապատկման զուգորդական հատկությունից։
7x60x5=2100
172x2x5=1720
6x5x6x5x6x5=27000
2x4x3x2+6x7x5x2=468
2. Վերականգնի՛ր հավասարությունները
2կմ350մ+650մ=3կմ
7կմ550մ+ 2կմ450մ =10կմ
2մ25սմ + 75սմ = 3մ
2սմ2մմ+ 12սմ8մմ = 15սմ
2մ7դմ + 18մ3դմ = 18մ
3․ Համեմատի՛ր
5կգ600գ < 6կգ500գ
23կմ30մ < 30կմ23մ
12դմ5դմ < 10դմ8դմ
4․ Շաբաթօրյակին մասնակցում էին 125 աշակերտ։ Աղջիկները 11-ով շատ էին տցաներից։ Քանի՞ աղջիկ էր մասնակցում այդ շաբաթօրյակին։
125-11=114, 114:2=57, 57+11=68
Պատ․68
5․ 2 պարկերից առաջինում կար 24կգ ալյուր։ Երբ վաճառողը այդ պարկից 4 կգ լցրեց երկրորդի մեջ, ապա պարկերում ալյուրի քանակները հավասարվեցին։ Որքա՞ն ալյուր կար երկրորդ պարկում։
24-4=20, 20-4=16
Պատ․16
6․ 280 տեղանոց դահլիճում համերգի ժամանակ զբաղեցված տեղերը 120-ով շատ էին ազատ տեղերից։ Հաշվի՛ր մուտքի տոմսի արժեքը՝ գիտենալով, որ այդ օրվա վաճառված տոմսերի ընդհանուր գումարը 120000 դրամ է։
280-120=160, 160:2=80, 80+120=200, 120000:200=600
Պատ․600դրամ
Գարնանային մի սիրուն առավոտ արևը բարձրացավ և ասաց աստղերին.
-Դե, սիրուն աստղիկներ, երկնքի ճրագներ, հիմա գնացեք, գիշերը եկեք:
Ծաղիկներին ու թռչնիկներին ասաց.
-Զարթեցեք ծաղիկներ, զարթեցեք թռչնիկներ: Եվ զարթեցին բոլոր ծաղիկները,
թռչնիկները:
«Ես պիտի երգեմ, – ասաց արտույտը:
«Ես պիտի ծաղկեմ, – ասաց վարդը:
«Իսկ ես ի՞նչ պիտի անեմ, – ասաց մութ ամպիկը. – չջրե՞մ երկիրը:
Արևը պատասխանեց.
-Թող երգի արտույտը, թող բացվի վարդը. իսկ մութ ամպիկը, ջրով լիքը, թող գնա հեռանա:
Ծաղիկները բացվեցին, թռչնիկները երգեցին, երեխեքն էլ զարթեցին և սկսեցին արևի երգը:
Արտույտ-
զարթեցեք-
ճրագներ-
թռչնիկներ-
1 Գտի՛ր տրված բառերի հականիշները։
Ավագ- միջնեկ
Գիշեր-ցերեկ
Հարավ-հյուսիս
Ելք-մուտք
Զուլալ- պղտոր
Աղոտ- պայծառ
Մենիմաստ- բազմիմաստ
Քչախոս-շատախոս
Մայրամուտ- արևածագ
Ծաղկել- չորանալ
2 Կազմի՛ր բառերի հականիշ զույգեր՝ միագույն ներկելով դրանք։ Կարող ես օգտվել բառարանից։
1Գագաթ
Դյուրին
3Արժանիք
4Ըմբոստ
5Զառամյալ
6Արձակ
7Լավատես
1Ստորոտ
4Հնազանդ
3Թերություն
6Չափածո
7Հոռետես
5Դեռատի
3 Գտի՛ր թաքնված արմատը։
Բրդե, ննջարան, մրջնանոց, հրեղեն, ճարպկորեն, կարմրավուն, սրբություն, լուսնյակ, օգտավետ։
Տրված բառերի արմատները ներկի՛ր կապույտով, իսկ ածանցները՝ կանաչով։
Խմորեղեն, քաղցրեղեն, խնձորենի, փշատենի, բավականություն, ուրախություն, օրորոցային, տնային, անարատ, աննկատ։
4 Արմատների և բառերի յուրաքանչյուր եռյակից կազմի՛ր երկուական բարդ բառ։
Թիվ, ամիս, նշան ամսաթիվ, թվանիշ
Զարդ, սյուն, զոր զարդասյուն, զորասյուն
Ծանր, շոգի, քարշ – շոգեքարշ, ծանրաքարշ
Հարց, զրույց, կից – զրուցակից, հարցազրույթ
Հարթ, սար, վայր – հարթավայր, սարավայր
Կարդա´ տեքստը և կատարի´ր առաջադրանքը:
Կենդանիների պոչը
Պատկերացնել շանը կամ կատվին առանց պոչի, գրեթե անհնար է: Հետաքրքիր է` կենդանիների ինչի՞ն է պետք պոչը, ինչո՞ւ նրանք պոչ ունեն…
Պարզվում է, որ պոչը շատ կարևոր դեր է խաղում կենդանիների կյանքում, այն նրանց մարմնի կարևոր մասն է: Մի մասն այն օգտագործում է ցատկելու, մյուս մասը` տեղաշարժվելու համար: Եթե կենդանիներին համեմատենք մեքենայի հետ, ապա պոչը կլինի նրանց ղեկը:
Ձիերին, կովերին և մի քանի այլ կենդանիների պոչն օգնում է ամռանը պաշտպանվել ճանճերից, մոծակներից:
Շների մոտ պոչը տրամադրութան ցուցանիշն է. օրինակ՝ տիրոջը տեսնելիս շունն ուրախությունից թափահարում է պոչը, իսկ եթե այն ներքև է պահած կամ սեղմված է, նշանակում է, որ կենդանին ինչ-որ բանից վախեցած է:
Որոշ կենդանիների պոչը տաքացնում է ցուրտ եղանակին: Այդպիսին են կզաքիսը, աղվեսը, գայլը և էլի շատ ու շատ կենդանիներ: Ձմռանը, երբ նրանք պառկում են քնելու ձյան վրա, կծկվում և պոչով փակում են իրենց քիթը, որպեսզի այն չսառչի:
Խորամանկ աղվեսն առանց պոչի պարզապես չի կարող ապրել, որովհետև շները նրան կբռնեն, իսկ պոչի օգնությամբ նա խաբում է: Պոչը ուղղում է դեպի ձախ, իսկ ինքը փախչում ՝աջ:
Շատ կենդանիներ պոչն օգտագործում են վազքի ժամանակ հավասարակշռությունը պահելու համար: Հենց այդ պատճառով էլ սկյուռիկին անհրաժեշտ է պոչը , երբ նա մի ճյուղից մյուսն է ցատկում: Եվ նրա փամփլիկ պոչը ծառայում է իբրև օդապարիկ:
Իսկ կապիկներին պոչն օգնում է սնունդ գտնել. պոչով կախվելով ճյուղերից՝ նրանք թաթերով կարողանում են պտուղներ պոկել:
Առաջադրանք
Պոչը կենդանիների ղեկն է։
Շների մոտ պոչը տրամադրութան ցուցանիշն է. օրինակ՝ տիրոջը տեսնելիս շունն ուրախությունից թափահարում է պոչը, իսկ եթե այն ներքև է պահած կամ սեղմված է, նշանակում է, որ կենդանին ինչ-որ բանից վախեցած է:
Աղվեսը
Որ աղվեսը իր պոչով կարող է շփոթացնել շներին։
Ուրախություն-տխրություն
ներքև-վերև
ցուրտ-տաք
Կենդանիներ, ձիեր
Պոչատ- անպոչ
Ճերմակ-սպիտակ
Փափուկ-կակուղ
Խաբել- ստել